Als het gesmolten is, dan is het verpest. Dat geldt voor ijs, maar ook voor de planeet.
We kunnen er niet omheen: klimaatverandering is aan de orde van de dag. Het is frustrerend hoe deze uitspraak, in bepaalde kringen, nog steeds gezien wordt als controversieel. Helaas, ondanks wereldwijde wetenschappelijke consensus, handelen de meeste landen traag. Toch was er het gevoel op COP21 in Parijs dat onze leiders echt iets wilden doen. En wat wil het toeval? Ze deden het! Op 12 december 2015 maakten meer dan 190 landen een overeenkomst waarin zij strijden voor klimaatveranderingen en een einde aan de fossiele brandstoffen-tijdperk.
De planeet behaalde een grote overwinning die dag en vertegenwoordigers hebben zich van het voorjaar verzameld in New York City om officieel het akkoord van Parijs te tekenen. Er waren een heleboel toespraken en felicitaties, waardoor dit hét perfecte moment is om te kijken wat landen nou echt hebben gedaan om de ambitieuze, maar broodnodige, koolstof beperkende afspraken van COP21uit te voeren.
1. De Europese Unie
Europa staat vaak al in de voorhoede van inspanningen voor milieu- en klimaatveranderingen. Met België en Schotland die nu hun laatste kolen aangedreven elektrische centrales sluiten, is meer dan een kwart van de EU-landen helemaal gestopt met kolencentrales. En de rest van de EU volgt uiterlijk 2025. Maar helaas, er komt niet alleen goed nieuws uit de EU. Velen zeggen dat de betrokkenheid bij de vermindering van de uitstoot afneemt, en dat juist op het slechtste moment. Na Parijs heeft de Europese Commissie verklaart dat de vorige afspraken en uitstoot-doelen geen aanpassingen nodig hebben, ondanks de toenemende zorgen van critici dat er hardere acties nodig zijn om de COP21 doelstellingen te halen.
2. Verenigde Staten
Ingaand op de COP21, boekten de VS enkele grote overwinningen op haar milieu-scorekaart. President Obama heeft de brandstofrendement-normen voor auto's en vrachtwagens aangescherpt en de Keystone XL pijplijn afgewezen, terwijl Shell haar inspanningen om te boren in het noordpoolgebied gestaakt heeft. Nu is het Clean Power Plan het middelpunt van Obama’s klimaat inspanningen. Deze mijlpaal wil broeikasgas-uitstoot controleren en terugbrengen met 32% vanaf het 2005-niveau in 2030 en vormt de basis van de VS’ uitstoot-vermindering afspraken die gemaakt zijn in Parijs. Afgelopen februari heeft het Hooggerechtshof met 5-4 gestemd voor het verhinderen van de Environmental Protection Agency om de Clean Power Plan’s vereisten af te dwingen, maar vele deskundigen geloven dat het plan uiteindelijk toch zal worden nageleefd.
3. China
China is massaal begonnen om zijn afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen, gedeeltelijk aangespoord door de verschrikkelijke luchtkwaliteit en de branden die dat veroorzaakt heeft. Tijdens COP21 heeft China toegezegd een einde te maken aan de groei van hun broeikasgassen verontreiniging tegen 2030. Wat interessant is, is dat sommige onderzoekers aangeven dat, als gevolg van een forse afname in kolen consumptie (en een gelijke afname in de economie), China’s uitstoot zijn hoogtepunt al in 2014 heeft bereikt. Dit heeft ervoor gezorgd dat er voor China een ambitieuzere doelstelling geldt. Daarnaast heeft China ook ingestemd met het oprichten van een nationaal uitstoot handelssysteem in 2017, waarin belangrijke industrieën zijn opgenomen waaronder elektriciteitsproductie, ijzer en staal en andere sectoren.
4. Canada
De recente verkiezing van premier Justin Trudeau lijkt een klimaat game-changer voor Canada. Canada stond lang bekend om haar milieu leiderschap, maar viel onder de vorige regering terug omdat zij een focus had op een boor- en extractie economie. Premier Trudeau heeft een meer progressieve, klimaatgerichte agenda. Samen met President Obama heeft hij een ‘gezamenlijke verklaring omtrent klimaat, energie, en het noordpoolgebied-leiderschap’ ingediend, met als doel om onder andere coöperatief het noordpoolgebied te beschermen, broeikasgassen (in het bijzonder methaan) te verminderen en het drastisch verbeteren van de efficiëntie van de luchtvaartindustrie.
5. India
India's groeiende bevolking (momenteel 1,2 miljard) en de economische ontwikkelingen maakt dat het land een centrale speler is in de klimaatonderhandelingen. In Parijs heeft India hervorming van zijn economie en substantiële vermindering van de uitstoot van koolstofdioxide toegezegd, en aan de andere kant het opvoeren van het gebruiken van hernieuwbare bronnen naast nog andere stappen. Hoewel deze ambities niet door alle landen aan de tafel uitgesproken werden (we kijken naar jou, Australië!), de uitdaging, zoals het voor veel landen zal zijn, is om een manier te vinden om deze doelen te bereiken en tegelijkertijd de levensstandaard voor haar burgers te verhogen. Voor India wordt het vrijmaken van het geld om deze veranderingen mogelijk te maken nog een hele kluif.
6. Australië
De Australische regering blijft haar voet stijf houden als het gaat om het doorvoeren van wetgevingen met betrekking tot zinvolle klimaatveranderingen. Het lijkt er zelfs op dat de Australische economie een ommekeer maakt. Ondanks het vertrek van de beruchte Tony Abbott, slaagt de regering er nog steeds in te bezuinigen op banen en financiering voor klimaatonderzoek, en heeft ingestemd met het uitbreiden van hun toch al klimaatvervuilende kolenmijnen en de export faciliteiten in Queensland. En dat toch ondanks het feit dat op een paar plaatsen, in toenemende mate in het eigen land, in de wereld steeds vaker last krijgen van extreme en rampzalige weersomstandigheden als een gevolg van de veranderingen in het klimaat. Peilingen laten zien dat de inwoners actie willen, en organisaties als 350.org mobiliseren hen in de hoop dat de leiders zullen luisteren.
7. Japan
Na de ramp in Fukushima heeft Japan veel van haar nucleaire centrales gesloten. Nu, smachtend naar elektriciteit, heeft de Japanse regering zijn eerdere besluiten om geen nieuwe kolencentrales meer te bouwen laten gaan. Kolen mag dan wel een goedkope energiebron zijn, maar het is ook eens van de smerigste. En jij zou ook geen ijs willen eten van een goedkope-maar-smerige lepel. Of wel? Hetzelfde geldt voor energie: de besparingen zijn de schade op de lange termijn niet waard. De vraag voor Japan is dan ook of zij de weg van de toekomst kiezen met schone energie of voor het verleden gaan met de smerige fossiele brandstoffen.
8. De wereld
Er is goed nieuws! Het Internationaal Energieagentschap (IEA) heeft gemeld dat de uitstoot van broeikasgassen voor de tweede opeen lopende jaren laag zijn gebleven. Het IEA monitort al 40 jaar lang de uitstoot en nog nooit eerder bleven het stabiel tijdens een economische groei. Dit is een ongelooflijk belangrijke mijlpaal dat aantoont dat we de relatie tussen economische groei en de groei van broeikasgassenuitstoot kunnen doorbreken. Het slechte nieuws is dat we record brekende mondiale temperaturen blijven zien en dat het einde nog niet in zicht is. Echter, als de landen van de wereld samenkomen en hun COP21-afspraken nakomen, dan kunnen we mogelijk de ergste gevolgen van klimaatveranderingen voorkomen. Vandaag, en elke dag die komen gaat, moeten we hier druk op blijven uitoefenen!
