Hoe veranderen we het debat over
migratie en diversiteit?

19 januari 2017

Wanneer we politici op televisie zien of de voorpagina’s van kranten lezen, dan lijkt het dat de wereld steeds meer verdeeld is. De impact van economische onzekerheid, de vluchtelingencrisis, klimaatverandering en terrorisme zien we elke dag op onze schermen. Sociale groepen die als anders worden gezien, met name migranten, krijgen steeds vaker de schuld voor deze wereldomvattende problemen. Negatieve verhalen zijn tegenwoordig de norm en dat werkt gewoon niet voor ons!

Afgelopen jaar hebben we de We are #AllFlavours campagne gelanceerd. Met deze campagne willen we mensen dichterbij elkaar brengen in een tijd waar een steeds grotere verdeeldheid heerst. Ook willen we hiermee bijdragen aan het vertellen van een nieuw verhaal dat oproept tot eenheid en compassie.

Als onderdeel van deze campagne willen we te weten komen waarom het negatieve verhaal zo’n belangrijke rol speelt in wat we zien en horen. Daarnaast willen we ontdekken wat organisaties doen om dit tegen te gaan. Daarom hebben we aan onze vrienden bij de Coventry University's Centre for Trust, Peace and Social Relations (CTPSR) gevraagd om op onderzoek uit te gaan en dit is wat ze ontdekten. 

 

Houding tegenover migranten

De houding tegenover migranten is in werkelijkheid veel complexer dan simpelweg voor of tegen. Er is bijna een gelijke verdeling tussen degenen die migratie als een bedreiging zien en degenen die geloven dat het economische, sociale en culturele voordelen biedt. Deze groep van voor en tegen bestaat ieder uit ongeveer een kwart van de Britse bevolking. De rest zit ergens in het ‘bezorgde midden’ en heeft een niet al te negatieve houding tegenover migranten zelf, maar heeft wel zorgen over de sociale, economische of culturele veranderingen. 

Het rapport van CTPSR toont aan dat migratie de diepste angsten en zorgen van de mensen raakt. In andere worden, een kwestie die veel gevoelens over andere kwesties aanwakkert. Ook in Nederland is de multiculturele samenleving een van de belangrijkste onderwerpen op de politieke agenda.

Angsten en zorgen over migratie en diversiteit lijken een scala aan onderwerpen te voeden die weinig of niets te maken hebben met migratie zelf. Van werkeloosheid en de onzekerheid van een baan, tot slechte huisvesting en bedreigingen van vele en vaak slecht gedefinieerde vijanden

CTPSR

Maar, als slechts een kwart van de bevolking migratie als een bedreiging ziet, hoe kan het dan dat het vaak de belangrijkste boodschap is die we horen?

 

Verhalen zijn belangrijk

De verhalen die onze politici en media vertellen zijn echt van belang. Niet alleen bepalen zij de grenzen van wat acceptabel is om over te praten en hoe het acceptabel is om te handelen, zij beïnvloeden ook degenen die wel en niet een stem hebben. Sommige stemmen zijn duidelijk hoorbaar terwijl andere stemmen niet worden gehoord.

Door economische onzekerheid, de vluchtelingencrisis, klimaatverandering en terrorisme voelt de wereld als een onveilige plaats. Migratie wordt vaak gezien als de belangrijkste oorzaak bij de aanpak van deze onzekerheden. Of het nu gaat om het verminderen van de druk op de openbare diensten, de arbeidsmarkt of de bestrijding van terrorisme.

In plaats van dat zij hun bevolking geruststellen, benadrukken en versterken politici steeds meer het anti-immigratie standpunt. Zo kunnen zij hun politieke steun veilig stellen: 

• Ze linken vaak migratie aan de economische zorgen in het land. Hierdoor komen de migranten en burgers recht tegenover elkaar te staan. Hierdoor krijgen veel mensen het gevoel dat ze ‘achterblijven’.
• Door te praten over migratie, en migranten, in termen van culturele verschillen en de dreiging die uitgaat van diversiteit. Dit wordt in verband gebracht met oproepen om bepaalde groepen, met name moslims, te controleren en soms te verwijderen uit de maatschappij. Zoals te zien is in het debat over de ‘burkini’ en afbeeldingen van moslimvrouwen die gedwongen worden om zich uit te kleden op de Franse stranden. 

Het rapport suggereert niet alleen dat negatieve politieke en media debatten over migratie en diversiteit de integratie van degenen die pas zijn aangekomen aantasten. Het rapport toont ook aan dat deze negativiteit de relaties binnen en tussen de bestaande gemeenschappen bedreigd en dat het gemeenschappelijke gevoel van identiteit en solidariteit hierdoor wordt beschadigd.

 

Wat betekent dit en wat moet er veranderen?

In het rapport wordt er opgemerkt dat vijandelijke verhalen niet onvermijdelijk zijn. In sommige landen waar het dominante verhaal positiever is, heeft het een positieve invloed gehad op de manier waarop mensen worden bekeken. In deze landen is ook de interactie tussen mensen van verschillende achtergronden beter geworden. 

“In Duitsland en Zweden dagen politieke leiders bijvoorbeeld de populisten en paniekzaaiers uit. Politici hebben politieke contra-verhalen gemaakt die meestal streven naar een gevoel van nationale identiteit, maar ook naar de plicht die gerelateerd is aan eerdere ervaringen met migratie.”

Politieke leiderschap is dan ook belangrijk en kan helpen bij het vormen van een bepaalde houding en bij het labelen van migratie en diversiteit. Worden deze gezien als problemen die opgelost moeten worden of als kansen die gevierd kunnen worden. Tegelijkertijd laat dit rapport ook zien dat er een heleboel nieuwe bewegingen en organisaties zijn opgestaan. Deze bewegingen en organisaties werpen een nieuwe blik op migratie en diversiteit. Het potentieel voor mensen die verandering voor elkaar willen krijgen is enorm.

We sluiten af met de conclusie van het rapport. Deze verhalen blijven nodig, maar verandering is mogelijk en zelfs al bezig!

De verhalen van angst en haat tegenover migratie en diversiteit die steeds vaker de politieke en media uitingen domineren, creëren een verdeeldheid, ondermijnen solidariteit en zetten maatschappijen tegen elkaar op. Toch komen door heel Europa mensen bij elkaar om deze verhalen te trotseren. Zij willen nieuwe manieren ontwikkelen om te denken, maar ook om ons te gedragen tegenover migratie en diversiteit. Zij bieden de hoop dat het mogelijk is om de macht van mensen te mobiliseren en nieuwe verhalen te maken over migratie en diversiteit die verder gaan dan angst en haat.

CTPSR

Als je het volledige rapport wil bekijken, dan kan dat hier. En om meer te ontdekken over onze We are #AllFlavours campagne, in samenwerking met onze fantastische partners, klik je hier.