70 jaar later: een opfrisser over het Vluchtelingenverdrag van 1951.

Hands holding world

Zeventig jaar geleden kwamen bestuurders samen in Genève om te praten over hoe we met mensen op de vlucht beter kunnen beschermen. Het tekenen van het Vluchtelingenverdrag in 1951 was een overwinning voor mensenrechten wereldwijd. In dit verdrag erkennen we het recht van mensen die geweld, oorlog en vervolging ontvluchten, om eerlijk en menswaardig behandeld te worden. Ook staan er afspraken in over de verplichting van alle landen om hen te beschermen.

De afgelopen tijd is een beroep gedaan om deze wereldwijde belofte waar te maken - en helaas niet altijd met succes. Op dit moment zijn er 82.4 mensen die ontheemd zijn, waarvan 26.4 van hen erkend vluchtelingen. We zien nog steeds dat overheden mensen die asiel aanvragen steeds vaker buitensluiten, ofwel hen voor onbepaalde tijd in kampen houden in afwachting van een beslissing, terwijl het verdrag juist bedoeld was om dit tegen te gaan.

Op de 70e verjaardag van het verdrag, vragen we iedereen op om te denken aan waarom het Vluchtelingenverdrag van 1951  nog steeds relevant is, en mee te helpen zodat iedereen de kans krijgt om vrij van angst te leven. 

Wat is het Vluchtelingenverdrag?

Het Vluchtelingenverdrag geeft aan wie officieel als vluchteling erkend wordt, welke rechten zij hebben, en welke bescherming en steun zij daardoor kunnen krijgen (en welke landen dus verplicht zijn om te geven). Deze afspraak is in 1967 aangepast, waardoor deze bescherming niet alleen in Europa geldt, maar wereldwijd.

De basis van het Vluchtelingenverdrag is het principe van non-refoulement, wat betekent dat niemand terug gestuurd mag worden naar een land waar diens leven of vrijheid bedreigd wordt. Andere bescherming waar over wordt gesproken zijn:

  • Het recht om niet te worden uitgezet
  • Het recht om niet gestraft te worden voor het illegaal betreden van een land of staat
  • Het recht op werk, onderdak en onderwijs
  • Het recht op steun vanuit de overheid
  • Het recht op vrijheid van religie
  • Het recht op vrijheid van mobiliteit binnen de grenzen

Honderdachtenveertig landen hebben het verdrag uit 1951 of 1967 getekend. Het internationale systeem van bescherming en samenwerking heeft ons geholpen om de levens van miljoenen mensen te redden in de afgelopen 7 decennia, maar vandaag de dag wordt het meer ook op de proef gesteld als ooit.

Menserechten en Internationale afspraken

Het aantal ontheemde mensen is wereldwijd nog nooit zo hoog geweest, maar asiel aanvragen in Europa gaan naar beneden, Volgende de UNHCR ( de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties) waren slechts 250.000 vluchtelingen in staat naar hun geboorteland terug te gaan, en slechts 34.000 zijn hervestigd in andere landen.

Terwijl de aantallen hervestigden onerroepelijk omhoog gaan richting 100.000, doen Europese landen niet genoeg om te helpen. Het is duidelijk dat sommige Europese landen de afspraken niet nakomen en mensen die aan hun grenzen komen neit beschermen.  

“Push backs” zijn gemeld in Griekenland, waar mensen die bescherming zoeken fysiek worden tegengehouden, of terug worden geduwd ( wat bijvoorbeeld inhoudt om op de Aegeische Zee te worden teruggeduwd en te worden achtergelaten op een wankele boot). Om het concreet te maken: bijna 800 mensen zijn  dit jaar alleen al omgekomen terwijl zij de Middelandse Zee probeerden over te steken. Ondertussen heeft Spanje duizenden mensen teruggestuurd die vanuit de Marokkaanse grens kwamen, en de Kroatische overheid is ervan beschuldigd tientallen mensen die asiel aan wilden vragen, te hebben geslagen en mishandeld. 

Haatzaaien en polarisatie

Met een Europese retoriek die vooral veel haat zaait en polariseert, prijzen Europese politici hoe de Griekse autoriteiten hun werk doen als “schild van Europa” om mensen die asiel aanvragen buiten te houden, terwijl de UNHCR heeft gezegd dat er geen legale basis is voor wat Griekenland doet. 

Zeventig jaar geleden kwamen wereldleiders samen om de de mensenrechten van mensen op de vlucht te erkennen en veilig te stellen. Dezelfde geest van respect en internationale samenwerking kunnen we nu weer oproepen. We kunnen het Vluchtelingenverdrag beter naleven en internationale wetgeving erkennen. Het is tijd voor Nederland en Europa om de handelen vanuit compassie en rechtvaardigheid. Samen kunnen we mensen op de vlucht in onze landen verwelkomen.

Wil jij ook iets doen?  Educate yourself! Kijk bijvoorbeeld de met internationale prijzen beloonde film Shadowgame die nu online te zien is. Daar zie je door de ogen van jongeren op de vlucht waar zij meemaken Europa.  Geen tijd of overtuigd dat het beter kan? Ook dan kun jij meer doen! Teken hier hun manifest voor betere bescherming van vluchtelingen.